"Cách mạng Công nghiệp 4.0" đang diễn ra tại nhiều nước phát triển. Nó mang đến cho nhân loại cơ hội để thay đổi bộ mặt các nền kinh tế, nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro khôn lường.
Cách mạng công nghiệp 4.0 (CMCN 4.0), đó là sự kết hợp cao độ giữa hệ thống siêu kết nối vật lý và kỹ thuật số với tâm điểm là internet, vạn vật kết nối (IoT) và trí tuệ nhân tạo. Công nghiệp 4.0 với hệ thống kỹ thuật số hóa, hướng đến giải phóng con người khỏi công việc trí tuệ. Trong bài viết này, tác giả giới thiệu về: Công nghiệp 4.0 và tầm ảnh hưởng của nó; xu hướng phát triển công nghiệp 4.0 trên thế giới, chủ yếu là ở châu Á; Việt Nam và mức độ kỹ thuật số hóa, cùng một số ý kiến về vai trò của nhà nước trong việc thúc đẩy doanh nghiệp kỹ thuật số hóa sản xuất.
Kinh nghiệm phát triển của Nhật Bản, Hàn Quốc và một số quốc gia/vùng lãnh thổ có đặc điểm văn hóa, giáo dục tương đồng đã chỉ ra rằng, nguồn nhân lực đóng vai trò tối quan trọng trong phát triển bền vững, hưng thịnh của quốc gia. Với chính sách lấy công nghiệp làm động lực then chốt để phát triển đất nước, Việt Nam cần có những biện pháp mang tính tổng thể, hệ thống quy mô toàn quốc trong phát triển nhân lực kỹ thuật công nghệ trực tiếp sản xuất.
Cách mạng 4.0 cũng như những cuộc cách mạng trước đó đã tác động tới mọi mặt của đời sống xã hội với những mức độ và chiều hướng khác nhau. Giáo dục đại học là một trong những ngành chịu ảnh hưởng mạnh mẽ nhất của cuộc cách mạng 4.0 vì sản phẩm của đào tạo phải đáp ứng với nhu cầu của thị trường lao động đang có sự thay đổi nhanh chóng. Bài viết này đề cập đến một số tác động của cuộc cách mạng 4.0 tới hoạt động giáo dục đại học của Việt Nam hiện nay.
Cách mạng công nghiệp lần thứ tư với xu hướng phát triển dựa trên nền tảng tích hợp cao độ của hệ thống kết nối số hóa, vật lý, sinh học với trung tâm và khâu đột phá là sự phát triển của trí tuệ nhân tạo, in-tơ-nét kết nối vạn vật, rô-bốt, công nghệ na-nô, công nghệ sinh học,… đang làm thay đổi căn bản nền sản xuất của thế giới, tạo ra những cơ hội rất lớn nhưng cũng đặt ra thách thức không nhỏ cho mỗi quốc gia. Nó cũng tác động đến nước ta trên mọi lĩnh vực, khía cạnh khác nhau của đời sống xã hội. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong những lĩnh vực chịu sự tác động mạnh mẽ và trực tiếp nhất từ cuộc cách mạng này.
Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, thúc đẩy nền sản xuất với hiệu suất cao, chất lượng sản phẩm tốt với giá thành hạ, tác động trực tiếp đến các dịch vụ và quá trình lưu thông hàng hóa, có ảnh hưởng sâu rộng tới mọi mặt kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng của mỗi quốc gia. Để nâng cao năng lực tiếp cận và cạnh tranh quốc gia trong cuộc cách mạng này, Việt Nam cần phải có chiến lược phát triển khoa học - công nghệ phù hợp.
Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư tạo ra sự phát triển với tốc độ theo cấp số nhân, từ các yếu tố, như tri thức, tiến bộ kỹ thuật, năng suất lao động, lượng của cải tạo ra cho đến các biến đổi về cấu trúc của nền hành chính - thể chế, quản lý - quản trị. Vì vậy, một quốc gia muốn phát triển nhanh và bền vững thì phải xây dựng chiến lược để thực hiện cách mạng công nghiệp lần thứ tư, trong đó cần chú trọng công tác quản lý ở tầm vĩ mô.
Sau 20 năm thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 3 khóa VIII về “Chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”, đội ngũ cán bộ khoa học và công nghệ đã có những bước phát triển đáng kể, không ngừng gia tăng về số lượng và chất lượng, trưởng thành về mọi mặt, từng bước được chuẩn hóa, trẻ hóa, thích ứng với nhiệm vụ trong giai đoạn mới và có đóng góp quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Từ kết quả nghiên cứu của mình, TS Trần Ngọc Sơn – Trường Đại học Đông Á cho rằng, trước cuộc Cách mạng 4.0, người quản trị trường đại học cần có những năng lực cần thiết.
Cuộc cách mạng 4.0 đã làm nâng cao vai trò của đội ngũ CBQL bộ môn, đồng thời cũng đặt họ truớc nhiều khó khăn và thách thức. Hai trong những nhiệm vụ trọng tâm đặt lên vai họ là công tác phát triển chương trình đào tạo và nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ.
Giáo dục và đào tạo là một trong những ngành đón nhận nhiều nhất sự tác động từ làn sóng tiến bộ của khoa học và công nghệ. Gần đây, các phương tiện truyền thông đại chúng thường xuyên đưa tin về khả năng bất ngờ và vô hạn của những “Chú rô-bốt biết suy nghĩ, biết chơi cờ, biết tự học”, những “người thầy Internet”. Thông tin này nêu lên vấn đề đáng suy nghĩ: “Trường học có thể cung cấp cho học viên những gì trong thời đại 4.0?”.
Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã, đang và sẽ ảnh hưởng sâu rộng đến tất cả các lĩnh vực trong đời sống, trong đó có giáo dục.
Theo GS.TS Nguyễn Quý Thanh - Hiệu trưởng Trường đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội), dù các chiều cạnh của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 không diễn ra một cách đồng thời, nhưng nó bắt đầu có những ảnh hưởng đến nền giáo dục hiện hành và định hình cho tương lai của giáo dục nói chung, giáo dục đại học nói riêng của các nước.
Trước những thay đổi lớn lao của giáo dục dưới tác động của cách mạng công nghiệp 4.0, nhà trường sư phạm buộc phải thay đổi và một trong những thay đổi cốt yếu là nâng cao năng lực đội ngũ giảng viên, bởi họ là “người thầy của những người thầy, là nhân tố quyết định chất lượng đào tạo ở các trường sư phạm và có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng đội ngũ giảng viên phổ thông”, đó là chia sẻ của ThS Nguyễn Thị Xuân Mai, giảng viên bộ môn Ngữ văn, Trường ĐH An Giang.
Chủ trương đẩy mạnh cơ chế tự chủ đối với các cơ sở giáo dục đại học cùng với những đòi hỏi từ xu thế của Cách mạng công nghiệp 4.0 đặt ra yêu cầu cần tiếp tục đổi mới quản lý giáo dục đại học. Đồng thời, việc đổi mới quản lý giáo dục nói chung và đẩy mạnh cơ chế tự chủ nói riêng ở Việt Nam dự báo sẽ ảnh hưởng rất lớn trong bối cảnh cuộc Cách mạnh công nghiệp 4.0, vì vậy, cần có giải pháp phù hợp đảm bảo cho sự phát triển nhanh và bền vững của hệ thống giáo dục nước ta.
(ANTV) - Sáng nay (08/01), tại Hà Nội, Bộ Công an tổ chức Hội nghị sơ kết Học kỳ I, năm học 2024-2025, giao ban công tác quý IV năm 2024 các học viện, trường CAND.
